Kriochirurgia

Najczęściej wykonywane zabiegi:

• pilling kriochirurgiczny
• usuwanie zmian skórnych
• usuwanie szczelin i przetoków okołoodbytniczych

Kriochirurgia - jak i czym się to robi?

Terminem krioterapia lub kriochirurgia określa się celowe niszczenie tkanek drogą ich zamrożenia. Obniżona temperatura powoduje zaburzenia równowagi dynamicznej pomiędzy komórką a środowiskiem. Pierwszym efektem schładzania jest krystalizacja wody w płynie zewnątrzkomórkowym z następowym wydostawaniem się cząsteczek H2O z komórki. Postępujące szybkie obniżanie temperatury powoduje powstawanie kryształków lodu wewnątrz komórki, jej dehydratyzację, pękanie błon komórkowych, zamknięcie drobnych naczyń i denaturację białka, co w efekcie prowadzi do martwicy tkanek. Ze zmian fizykochemicznych obserwuje się intensywne zaburzenia elektrolitowe pod postacią zagęszczenia jonów wodorowych i spadku pH, co wywołuje uszkodzenie białka cytoplazmy. W obszarze tzw. kuli lodowej, która pokrywa się z powierzchnia tkanki zniszczonej przez zamrożenie, obserwuje się różne obrazy kliniczne będące funkcją czasu.

Bezpośrednio po zabiegu kriochirurgicznym występuje masywny obrzęk trwający od 2 do 5 dni. Po 4 dniach uwidacznia się granica pomiędzy obszarem krionekrozy a zdrową tkanką. Po upływie około tygodnia następuje rozpad ognisk martwicy. Następnie w ciągu dwóch do trzech tygodni zniszczone tkanki ulegają oddzieleniu. Proces gojenia trwa ok. 5 - 6 tygodni. Stosowanie kriochirurgii wymaga odpowiedniej aparatury, w której zasadniczym elementem jest krioaplikator pozwalający na zogniskowanie bardzo niskiej temperatury na ograniczonej powierzchni. Temperatura tkanki wynosząca na granicy zamrożenia ok. OoC stopniowo obniża się dośrodkowo w kierunku aplikatora i osiąga wartości charakterystyczne dla zastosowanej substancji chłodzącej. Końcówki krioaplikatora Efektywność zamrażania zależna jest od czasu krioaplikacji oraz powierzchni i wydajności cieplnej końcówki. Ponadto udowodniono, ze kilkakrotnie wykonywane w czasie jednego seansu aplikacje wzmagają efekt krionekrotyczny. W zależności od potrzeb używa się końcówek o różnych kształtach i wielkości powierzchni czynnej. Dla uzyskania niskich temperatur stosuje się w medycynie różne czynniki chłodzące. O ich przydatności w leczeniu decyduje spełnienie szeregu kryteriów. Muszą to być substancje nietoksyczne, niepalne i niewybuchowe, a jednocześnie charakteryzujące się odpowiednią wydajnością cieplną. Pod uwagę bierze się ich dostępność oraz cenę. W oparciu o przedstawione wymagania zastosowanie w kriochirurgii znalazły freony, dwutlenek węgla, płynny azot i podtlenek azotu.

Omawiana technika terapeutyczna znalazła szerokie zastosowanie w takich specjalnościach medycznych jak onkologia, dermatologia, chirurgia, okulistyka, ginekologia, urologia, neurochirurgia czy otolaryngologia. Na coraz powszechniejsze zastosowanie krioterapii wpływają jej liczne zalety. Podkreślić należy, iż zabiegi te są bezbolesne, a stosowane znieczulenie powierzchowne błon śluzowych ma na celu oszczędzenie choremu nieprzyjemnych odczuć wywołanych uciskiem aplikatora w okolicach szczególnie wrażliwych. W trakcie aplikacji nie dochodzi do krwawienia ponieważ nie następuje przerwanie ciągłości tkanek jak w chirurgii klasycznej. Ponadto powstające w zamrożonych naczyniach skrzepliny ułatwiają hemostazę. Ważną zaletą jest dobre gojenie bez powstawania szpecących lub zniekształcających blizn. Nie obserwuje się negatywnego ogólnego wpływu kriochirurgii na organizm, toteż z powodzeniem stosowana jest u ludzi starszych, również obciążonych schorzeniami układów: krążenia, oddechowego i innych. Z reguły nie zachodzi konieczność hospitalizowania w trakcie leczenia. Ma to niebagatelne znaczenie chociażby ze względów finansowych. Należy też pamiętać o możliwości kojarzenia krioterapii z innymi metodami leczniczymi (klasyczna chirurgia, chemioterapia, radioterapia).

Zalety kriochirurgii:

• Kriochirurgia umożliwia pełne zniszczenie uprzednio wyznaczonej objętości tkanki, zarówno na powierzchni ciała jak i wewnątrz dowolnego organu.
• Jest metodą bezpieczną, praktycznie bez powikłań; obszar tkanki zdrowej (niezamrożony) jest chroniony wałem leukocytarnym, który zapobiega zakażeniom.
• Używając krioaplikatora o małej średnicy możliwy jest bezpieczny dostęp do miejsca zabiegu znajdującego się wewnątrz tkanki.
• Oddziaływanie kriochirurgiczne w większości przypadków jest bezbolesne i nie wymaga wstępnego znieczulenia.
• Zabieg jest bezkrwawy, proces gojenia odbywa się na sucho lub z wysiękiem (skóra) lub przez martwicę rozpływną (śluzówki)
• Jest to jedyna metoda niekoloidogenna; małe obszary goją się bezbliznowo, na większych, blizna jest elastyczna, bezkolagenowa; dobre wyniki kosmetyczne i czynnościowe, trudne do osiągnięcia innymi metodami.
• Ognisko martwicy powstałej po zamrażaniu wywołuje minimalną reakcję wokółogniskową.
• Zamrażanie "blokuje" drobne naczynia tętnicze i żylne, co umożliwia przeprowadzanie zabiegu praktycznie bez krwawień nawet w bogato unaczynionych organach.
• Wysoka odporność ścianek dużych naczyń na niską temperaturę, uwarunkowująca powrót normalnego przepływu krwi nawet po ich pełnym zamrożeniu, umożliwia przeprowadzenie kriodestrukcji tkanek w bezpośrednim sąsiedztwie tych naczyń.
• Niszczenie tkanki przez zamrożenie, jej późniejsza demarkacja i gojenie odbywa się in situ, bez naruszenia jej ciągłości i potrzeby usuwania.
• Ogniska kriodestrukcji szybko się goją, w ich miejscu powstają delikatne blizny, osiągany jest dobry efekt kosmetyczny.
• Możliwe jest zamrażanie wznów po radioterapii, chirurgii i krioterapii. Zamrażanie może być powtarzane wielokrotnie lub planowane wieloetapowo.
• Ze względu na mało obciążający charakter zabiegu, większość przypadków może być wykonana ambulatoryjnie i nie wymaga znieczulenia, co nie jest bez znaczenia dla osób starszych.