Techniki znieczulania

Wprowadzenie do technik znieczulania

Wszelkie badania sprawiające ból, jak również wszelkie zabiegi chirurgiczne i operacje mogą i powinny być przeprowadzane w znieczuleniu. Za znieczulenie polegające na wyłączeniu bólu a czasem i świadomości z równoczesnym utrzymaniem ważnych życiowo funkcji, takich jak oddychanie i krążenie odpowiedzialny jest lekarz anestezjolog. Nad stanem pacjenta czuwa zespół anestezjologiczny (anestezjolog i pielęgniarka anestezjologiczna), często przy użyciu skomplikowanej aparatury medycznej. Współpraca anestezjologa z lekarzem wykonującym operacje lub zabieg, jest nieodzownym warunkiem bezpieczeństwa pacjenta

Zabiegi operacyjne wykonuje się w znieczuleniu:

• miejscowym
• przewodowym (tzw. blokady)
• ogólnym (narkoza)

W znieczuleniu ogólnym (narkozie) wyłącza się świadomość chorego, znosi odczuwanie bólu a czasem gdy istnieje taka potrzeba również zwiotcza mięśnie. Przez cały czas trwania narkozy pacjent znajduje się w stanie podobnym do spokojnego snu, jego oddychanie i krążenie są stale monitorowane, a w razie potrzeby wspomagane przez odpowiednią aparaturę medyczną obsługiwaną przez anestezjologa. Przed przystąpieniem do znieczulenia anestezjolog kontroluje ciśnienie tętnicze krwi, tętno oraz, jeżeli są takie możliwości, podłącza aparaturę monitorującą, która w sposób ciągły monitoruje stan pacjenta podczas znieczulenia. Jest to najczęściej elektrokardiograf, którego elektrody umieszcza się na klatce piersiowej. Lekarz obserwuje krzywą elektrokardiograficzną na ekranie monitora. Czasem kontroluje się stan pacjenta poprzez nieinwazyjny pomiar utlenowania krwi. W tym celu zakłada się odpowiedni czujnik na palce ręki, a aparat zwany pulsoksymetrem wskazuje, czy utlenowanie krwi jest właściwe. Zawsze kontroluje się częstość akcji serca (puls), a także ciśnienie tętnicze krwi. Zastosowanie znieczulenia ogólnego wziewnego wymaga specjalnego aparatu umożliwiającego wykonanie takiego rodzaju znieczulenia.

Niezależnie, czy jest stosowane znieczulenie ogólne wziewne, czy dożylne - zawsze zakłada się pacjentowi specjalną kaniulę (cewnik) do żyły, przez którą w czasie znieczulenia można podawać leki. Kaniulę umocowuje się plastrami do skóry, aby zapobiec jej wysunięciu się z żyły. Do kaniuli umieszczonej w żyle podłączyć można wlew stały z roztworem glukozy lub eletrolitów, zwany kroplówką, ponieważ płyn podawany jest metodą regulowanych co do szybkości kropli. Rodzaj kaniuli (wykonana jest z giętkiego plastiku) pozwala na poruszanie kończyną bez obawy uszkodzenia żyły.

Przed rozpoczęciem znieczulenia ogólnego pacjentowi zwykle podaje się przez maseczkę umieszczoną na ustach i nosie tlen. Ma to na celu poprawę utlenowania krwi przed podaniem środków znieczulających, które mogą osłabiać oddech pacjenta. Chcąc uzyskać szybkie "zaśnięcie" podaje się leki dożylnie przez uprzednio założoną kaniulę. Dla podtrzymania znieczulenia stosuje się przeważnie środki wziewne gazowe lub lotne w połączeniu z tlenem, które podaje się do wdychiwania przez maskę lub przez specjalną rurkę, zwaną rurką intubacyjną, wprowadzoną do tchawicy.

Po zakończeniu znieczulenia ogólnego, w trakcie tzw. budzenia, anestezjolog prosi o wykonanie prostych poleceń, takich jak: otwarcie oczu, wysunięcie języka, powiedzenie litery "a", uniesienie głowy, itp. W ten sposób ocenia się świadomość pacjenta oraz wydolność oddechu, a także sprawność i siłę mięśni. Pacjentowi zaleca się głębokie oddychanie mające na celu zapobieżenie powikłaniom płucnym.

Środki stosowane do znieczulenia tak jak wszystkie leki mogą mieć swoje działanie uboczne, ale ciężkie powikłania, takie jak zatrzymanie krążenia, reakcje alergiczne, niewydolność oddechowa zdarzają się niezwykle rzadko i aby skuteczniej im zapobiegać konieczna jest oprócz doskonałej i niezawodnej techniki, pełna wiedza anestezjologa o stanie zdrowia znieczulanego pacjenta, przebytych chorobach, przebytych zabiegach ze znieczuleniem, alergiach na leki itp.. Stąd też szczegółowa ankieta wypełniana przez pacjenta przed znieczuleniem.

Dostępne obecnie metody znieczulenia, jak również możliwości kontrolowania stanu pacjenta podczas znieczulenia i bezpośrednio po jego zakończeniu, a także fachowy nadzór specjalistyczny, eliminują w bardzo znacznym stopniu możliwość wystąpienia powikłań. Anestezjolog, poza wiedzą i doświadczeniem, dysponuje obecnie nowymi, bezpiecznymi technikami znieczulenia, lekami szybko działającymi oraz lepszą, nowocześniejszą aparaturą do znieczulenia. Wszystko to wpływa na zwiększenie bezpieczeństwa pacjenta.